TË LUFTOSH DEMBELIZMIN DHE APATINË NUK ËSHTË VETËM ÇËSHTJE VULLNETI. ËSHTË SHUMË E VËSHTIRË TË GJESH MOTIVIMIN, SEPSE PAS KËTYRE DIMENSIONEVE PSIKOLOGJIKE ZAKONISHT GJENDEN FRIKA, PIKËLLIMI, MUNGESA E MBËSHTETJES EMOCIONALE, MADJE EDHE NJË SËMUNDJE THEMELORE (DEPRESIONI DHE ÇRREGULLIMET E TIROIDES
Kur një person është i zhytur në pusin e apatisë dhe përtacisë, realiteti i tij ndryshon plotësisht. Së pari, nuk ka më burime të mjaftueshme për të dalë nga kjo situatë. Nuk ka gjithmonë energjitë e nevojshme për të rikuperuar gjallërinë e tij dhe të vendosë në horizontin e tij objektivat e reja dhe motivuese me të cilat të rikuperojë dëshirën, vetësigurinë ose shpresën.
“E kundërta e dashurisë nuk është urrejtja, por apatia”.
-Leo Buscaglia-
Preferohet të kuptoni se çfarë fshihet pas këtij pusi në të cilin personi është zhytur, në vend që t’u jepni strategji të menjëhershme për të dalë prej tij. Duhet të dimë se çfarë fshihet pas qëndrimit apatik, lodhjes dhe pakujdesisë. Nuk është logjike dhe as e dobishme t’i japësh një pacienti burime pa hedhur dritë mbi shkaqet e gjendjes së tij.
Vitet e fundit është rritur gjithnjë e më shumë numri i studimeve dhe punimeve për këtë temë; prandaj sot e dimë që demotivimi nuk është gjithmonë pasqyrimi i dembelizmit, i këtij pasiviteti që njeriu zgjedh, thjesht mosinteresim në kontekstin në të cilin e gjen veten. Mungesa e motivimit dhe apatia kanë të bëjnë me qarqet specifike të trurit të cilat, në momente të caktuara, mund të shkaktojnë patologji të caktuara.
Faktorët që duhet të mbani mend kur zgjidhni qasjen terapeutike më të përshtatshme për të luftuar dembelizmin.
HIJET E DEMOTIVIMIT DHE LODHJES
Për të luftuar dembelizmin dhe apatinë, keni nevojë për më shumë se sa thjesht këshilla. Kur këto gjendje nuk janë të sakta dhe të kufizuara në kohë, por bëhen kronike, personi (dhe ata rreth tyre) duhet të kuptojnë rëndësinë e një ndryshimi. Për këtë qëllim, është thelbësore të keni një diagnozë të përshtatshme që ju lejon të zbatoni risi të vogla në rutinën tuaj dhe në qasjen personale në jetë.
Përveç kësaj është po aq e rëndësishme të sensibilizohen të tjerët që të braktisin shprehjet përkeqësuese; ekziston besimi se dikush është “dembel” se do. Ne duhet të shmangim kategorizimin e pasivitetit ose mungesës së interesit si dobësi e karakterit, sepse nuk është as e dobishme, as e përshtatshme. Le të shohim se kujd i detyrohen këto gjendje.
FAKTORËT QË PËRCAKTOJNË SHFAQJEN E DEMBELIZMIT DHE APATISË:
Mungesa e një sensi të vetë-efikasitetit | Shpesh, dhe për rrethana të ndryshme, personi ndalon së besuari në aftësinë e tij për të qenë i suksesshëm, të ndjehet i dobishëm në përgjegjësitë e tij të përditshme. Një situatë e tillë është shkatërruese.
Mungesa e mbështetjes emocionale | Kur mjedisi në të cilin jetojmë nuk është emocionalisht i gatshëm ose kur jemi të rrethuar nga ftohtësia apo mosinteresimi. Këto gjendje apatie dhe demotivimi mund të lindin.
Frika … nga dështimi, nga përpjekja dhe përsëritja e të njëjtave gabime të djeshme | Frika nga largimi nga zona e rehatisë së dikujt, ankthi për të ndryshuar zakonet e dikujt, shqetësimi për gjëra të reja dhe të panjohura … Të gjithë këta faktorë shpesh minojnë dëshirën dhe guximin.
SI TË LUFTOJMË DEMBELIZMIN DHE APATINË
Për të luftuar dembelizmin dhe apatinë kemi nevojë për ndihmë të specializuar dhe të dashur, nga të cilët duhet të perceptojmë një kuptim autentik të mirëkuptimit dhe jo të censurës. Sepse mungesa e dëshirës, entuziazmit dhe motivimi na pushton gjithnjë e më shumë nëse marrim vetëm kritika ose përbuzje.
Për të kuptuar më mirë si ta kapërcejmë këtë gjendje, duhet të kujtojmë një detaj. Shpesh besojmë se për të krijuar një gjendje emocionale, për të përmirësuar motivimin, mjafton që të “ndryshojmë” mënyrën tonë të të menduarit. Rregulli i famshëm i “mendo pozitivisht për të jetuar më mirë” jo gjithmonë bëhet 100%.
Jo, nëse nuk jemi mirë. Jo, nëse jemi në furnizim të shkurtër të serotoninës ose nëse vuajmë nga një sëmundje që prek trupin tonë. Psikologu dhe filozofi amerikan William James tha së pari se mendimi nuk i paraprin gjithmonë veprimit. Kur flasim për motivim, “veprimi dhe ndjenja” gjithnjë shkojnë krah për krah.
Truri, mendja dhe trupi duhet të jenë në harmoni të plotë për ta gjetur këtë impuls, këtë energji të brendshme me të cilën mund të rimarrin guximin. Për këtë qëllim, ju ftojmë të mendoni për dimensionet që na ndihmojnë të luftojmë dembelizmin dhe apatinë.
STRATEGJITË PËR TË RIFITUAR ENTUZIAZMIN:
Duke hedhur poshtë faktorët hormonalë ose problemet e tjera organike, duhet të kuptojmë se çfarë fshihet pas humorit tonë. Do të stabilizojmë një periudhë tranzicioni në të cilën do të bëjmë vetëm një gjë: të zgjidhim problemet tona. Do të mendojmë për mënyra si si ta trajtojmë këtë pakënaqësi, këtë frikë, këtë zhgënjim … Do të krijojmë një proces shkëputjeje nga gjithçka që na bllokon.
Ndryshimet graduale | Do të fillojmë të prezantojmë ndryshime të vogla në rutinat tona. Për shembull, mund të ndryshojmë dietën tonë ose të na japin orare të reja. Më tej, dhe ndërsa i zbatojmë këto ndryshime të vogla, do të zbatojmë ndryshime më domethënëse, të afta të na sjellin mirëqenie dhe që u përgjigjen pritshmërive tona të jetës.
Kthejeni sytë drejt qëllimeve konkrete, drejt gjërave që mund t’i arrijmë në përditshmëri dhe që na kënaqin.
Sfidoni apatinë | Pas përshtatjes së rutinave të reja dhe përvetësimit të qëllimeve të përditshme, duhet të mësoni të sfidoni këtë gjendje paaftësie. Kur vërejmë se kjo ndjesi shfaqet, kërkojmë një alternativë. Për shembull, mund të mendojmë për diçka të re dhe motivuese që e bën atë të zhduket.
Të luftosh dembelizimin dhe apatinë nuk është një detyrë e lehtë, por as e pamundur. Sidoqoftë, nuk mund të harrojmë se këto hije janë përsëritëse dhe zakonisht na vizitojnë shpesh. Kur ato veprojnë kështu, duhet të jemi të përgatitur, të gatshëm t’i pengojmë, t’i çaktivizojmë, t’i oksigjenojmë dhomat tona emocionale me një fllad të freskët dhe projekte të reja.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi lamenteemeravigliosa.it –Psikologjia
