Kërkohet edukim i hershëm shëndetësor, jo vetëm kur sëmundjet përkeqësohen ose për ndërhyrje urgjente

Drejtori i Programeve në PRAK, Besim Kodra, tha se mungesa e edukimit të hershëm shëndetësor po rëndon sistemin tashmë të tejngarkuar.

“Sistemi ynë shëndetësor është i tejngarkuar. Pacientë shpeshherë arrijnë në dyert e institucioneve shëndetësore vetëm kur sëmundjet u janë përkeqësuar ose kur kanë ndërhyrje urgjente. Kjo nuk është vetëm një sfidë klinike, por një sfidë e mungesës së edukimit të hershëm për shëndetin. Në Kosovë jemi përballë një momenti, kur duhet të pranojmë që sistemi shëndetësor nuk mund dhe nuk duhet të mbajë vetëm barrën e mirëqenies së qytetarëve. Duhet të lëvizim nga një sistem, që trajton sëmundje në një sistem që mirëmban shëndetin. Kjo do thotë, të ndërtojmë ura të qëndrueshme midis shkollave dhe qendrave të mjekësisë familjare, midis mësuesve dhe mjekëve, midis nxënësve dhe infermierëve”, tha Kodra.

Përfaqësuesja e Ministrisë së Shëndetësisë, Merita Vuthaj, e quajti këtë temë një thirrje për veprim, jo vetëm një slogan.

“Tema e këtij viti ‘Edukimi shëndetësor në shkolla’ si pjesë e kujdesit të integruar shëndetësor është më tepër se një slogan, është një thirrje për veprim, një angazhim për të investuar në të ardhmen përmes dijes dhe rritjes së vetëdijes. Kujdesi është një qasje që synon që të ofrojë shërbime të koordinuara, të vazhdueshme dhe të personalizuara për pacientët, duke bashkëpunuar ngushtë me të gjithë aktorët që ndikojnë në shëndetin e tij. Qëllimi kryesor i kujdesit të integruar është që pacienti të mos humbasë në sistem, por të përfitojë nga një shërbim i vazhdueshëm”, tha Vuthaj.

Nga ana tjetër, drejtoresha e Institutit të Shëndetit Publik të Kosovës, Ardita Baraku, theksoi rëndësinë e programeve që tashmë janë zbatuar në shkolla për promovimin e shëndetit.

“Qysh nga viti 2004 ekziston strategjia për shkollat promovuese të shëndetit. Që nga viti 2019 deri në vitin 2024 në bashkëpunim me të tjerët janë kryer trajnime të më shumë se 2600 mësimdhënësve për edukimin riprodhues dhe seksual gjithëpërfshirës në shkollat tona. Të gjitha programet që janë zhvilluar në shkolla, kemi pasur edhe hulumtim për të vlerësuar sa kanë qenë efektive këto trajnime. Gjatë vitit 2024 janë realizuar 921 ligjërata, prej të cilave 574 kanë qenë në shkolla të Kosovës ku kanë qenë të përfshirë mbi 28 mijë nxënës”, tha Baraku.