Intervistë me poeten: Angela Kosta
Intervistoi: Fatijona Bajraj
Angela Kosta ka lindur në Elbasan dhe jeton në Itali që nga viti 1995. Ajo është akademike, gazetare, përkthyese, eseiste, kritike letrare, botuese dhe promovuese. Deri tani ka botuar 25 libra: romane, poezi dhe përralla në: shqip, italisht, anglisht, frengjisht, arabisht, koreanisht, spanjisht dhe turqisht. Është autore e 8 antologjive të publikuara në: Kosovë, Itali, SHBA dhe Turqi.
Përfitimin e dy librave të saj në Itali, ia dhuroi Shoqatës ONLUS për kërkimin shkencor Sklerozës Amiotrofike Laterare (SLA) dhe Komitetit Daniele Chianelli për kërkimin shkencor ndaj Leuçemisë, Tumoreve dhe Limfomave tek fëmijët dhe të rriturit. Së shpejti botohet në Bangladesh vëllimi saj poetik i përkthyer në bengalisht nga studiuesi dhe shkrimtari Hasan Nashid i aprovuar nga Ministria e Kulturës në Bangladesh. Gjithashtu shkrimet dhe përkthimet e saj janë botuar në revista dhe gazeta të ndryshme letrare në disa vende kontinentale dhe ndërkontinentale.
Angela Kosta shkruan artikuj dhe intervista për gazetën Calabria Live, Agorà Giovani, revistën Saturno, Revistën Alessandria Today (Itali), revistën ndërkombëtare Orfeu – Prishtinë, gazetën Nacional (Tiranë), Gazeta Destinacioni, Perqasje Italo – Shqiptare, revistën Atunis (Belgjikë).
Angela Kosta bashkëpunon dhe promovon në revistat: Wordsmith International Editorial (Florida), Raven Cage (Gjermani), Güncel Sanat (Turqi), Sindh Courier (Pakistan), Kavya Kishor International (Bangladesh), Glitterati Sparks (Indi), Noi Qui (Itali), Friendship Of People (Taxhikistan), Sada Al Thaqafa (Irak) etj…
Angela Kosta ka përkthyer nga anglishtja 170 autorë në dygjuhësh: italisht – shqip – italisht, gati 1500 tekste të përkthyer në: poezi, artikuj, proza, biografi, saggi, interviste, recensioni, ecc. Ka promovuar mbi 650 autorë, 85 artistë në revista të ndryshme letrare ndërkombëtare. Ka përkthyer 8 libra me poezi të disa autorëve. Gjithashtu ka përkthyer poezitë e klasikëve dhe nobelistëve të shquar italian si dhe të autorëve të tjerë të shquar.
Ka botuar revistën e saj të printuar të artistëve duke përfshirë: piktorë, skulptorë dhe fotografë 22 MARKERS ON GLOBAL ART në nëntor 2024, NUANCES ON THE PANORAMIC CANVAS në janar 2025 dhe BRIDGES OF LITERATURE në janar 2025.
Angela është bashkëautore në disa antologji në: SHBA, Angli, Indi, Bangladesh, Shqipëri, Rusi, Gjermani, Bulgari, Kroaci, Indonesi, Kosovë, etj…
Angela Kosta është Zv. Presidente e Shoqatës së Shkrimtarëve, Artistëve dhe Përkthyesve në Korenë e Jugut, Ambasadore e Kulturës dhe Paqes në disa Organizata jo fitimprurëse në: Kanada, Bangladesh, Poloni, Algjeri, Egjipt, Meksikë, Rumani, Yemen, Moldavi, Rumani, etj…
Është anëtare e Lidhjes së Shkrimtarëve (LSHASH) dhe BSHBSH – Itali, anëtare në Akademinë e Shkencave dhe Artit – The Albanian American Academy of Science and Art (AAA në Amerikë), Konsulente Nderi në Shoqatën Katedra e Gruas mbështetur nga OKB, anëtare në Shoqatën VerbumlandiArtAps e aprovuar nga Senati i Republikës (Itali), anëtare e Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve (ACC) në Kinë dhe në: Greqi, Poloni, Hungari, Meksikë, Rumani, Kroaci, Indi dhe Bangladesh.
Në Itali shumë gazeta të rëndësishme dhe revista kanë shkruar artikuj të ndryshëm për Angela Kostën: La Nazione, Il Messaggero, Il Corriere dell’Umbria, Revista Confidenze, Il Quotidiano d’Italia, Umbria 7, News Diretta, Umbria 24, Vivo Umbria, etjer…
Kritikë të njohur ndërkombëtarë kanë vlerësuar shkrimet e saj: Francesca Gallello, shkrimtare, skenariste, gazetare, Drejtoreshë e revistës Saturno, Itali, Mustafa Gökçek gazetar dhe kritik letrar, Turqi, El Majjad gazetar, kritik letrar, Irak, Pier Carlo Lava editor, Rasim Masliç, gazetar, piktor, shkrimtar, Kroaci, Fabrizio Ciocchetti, shkrimtar, gazetar, Itali, Elena Caruso, gazetare, kritike letrare, Federica Mastroforti gazetare, Adriano Bottaccioli, shkrimtar, Paolo Ippoliti, gazetar, Enzo Beretta, gazetar, Simone Strati editor, Nasir Aijaz gazetar, poet, studiues, botues, Pakistan, Dibran Fylli, akademik, regjisor, poet, botues, Ndue Dragusha, poet, botues, Rifat Ismaili shkrimtar, kritik letrar, etj…
Angela Kosta është botuar si Personazhi i muajit në Kopertinat e revistave: International Literature Language Journal (Miçigan), Wordsmith International Editorial (Florida), Saturno Magazine (Itali), Literary Magazine (Barcelona), Elitè Magazine (Liban), Sada Al Thaqafa (Irak), Legacy Crown (Filipine), Oddyse International Editorial (Bangladesh), Hummanity Global Magazine (Venezuela) e ИСТЕЪДОДҲОИ ДУРАХШОH (Taxhikistan).
Angela Kosta është përkthyer dhe botuar në 40 gjuhë dhe vende të huaja. Vetëm në vitin 2024 është botuar në 150 gazeta, revista kombëtare dhe ndërkombëtare me: poezi, artikuj, intervista, ese, recensione etj. si dhe ka marrë shumë çmime nga revista dhe gazeta të ndryshme botërore.
Në vitin 2023 Revista OBELISK e shpalli midis disa të tjerëve, si përkthyesen më të mirë me përkthimet e nobelistit Giosuè Alessandro Giuseppe Carducci; më 16 Janar 2025 nga Qendra Ndërkombëtare e Përkthimit dhe Kërkimit Poetik, Revista Shumëgjuhëshe: Journal Rendition Of International Poetry, Nga Bordi Drejtues i Bashkimit Botëror Të Revistave Poetike me votën e Komisionit Ekzekutiv Ndërkombëtar dhe Organizatës (IPTRC) në Kinë, u shpall si Poetja më e mirë Ndërkombëtare për vitin 2024. Gazeta marokene Akhbar7, e shpalli personazhin e shquar për vitin 2023. Në shkurt të vitit 2025, revista AL – NOKBHA (ALGERIA) e vlerësoi me Certificate Ekselence për kontributin e vazhdueshëm në promovimin e letërsisë dhe artit. Gjithashtu, Presidenca e Lidhjes Ndërkombëtare të Poetëve, Shkrimtarëve dhe Artistëve PEGASI – ALBANIA, Akademia Alternative Pegasiane – BRAZIL, firmosur nga Presidenti Dr Kristaq Shabani, Kandidat për Çmimin Nobel, shkrimtar, studiues, eseist, editor e vlerësoi me titullin e lartë, si: Autore – Përkthyese e Vitit 2024 me motivin: “Për veprimtari të arrirë krijuese në gjininë e prozës dhe poezisë së saj, e publikuar në disa gjuhë si dhe për kontributin e madh në përkthimin (shqipërimin) dhe publikimin e mjaft krijuesve nga bota”.
Angela Kosta ka marrë Certificata Doctor Honoris nga Universitete të ndryshme si në: Kolumbi, Moldavi, Yemen, Algjeri, Rumani, Meksikë, Indi dhe së fundmi edhe nga Universiteti i Gjuhë – Letërsisë në Marok nga Dekani Muhammad Blik. Më 20 shkurt 2025, nga poeti, filologu, eseisti dhe ambasadori ndërkombëtar i paqes rus Dr. Алексей Калакутин mori konferncën e Diplomës së Nderit me rastin e Konkursit të Tretë Ndërkombëtar të Poezisë Terekhova – 2024 Almanac letrar dhe artistik “ARINA-NN” – RUSI. Në Egjipt, gazeta Al-Rowad News e shpalli një nga 100 figurat më të shquara të letërsisë arabe, për vitin 2024.
Më 06 mars 2025 ishte pjesëmarrëse në Sallën Zucchari në Senatin e Republikës Italiane në eventin e jashtëzakonshëm kulturor “Ekselenca Femërore” si anëtare e Shoqatës VerbumlandiArtAps dhe e jurisë së këtij konkursi.
F.Bajraj: Na flisni pak për fillet e karrierës suaj, kur keni filluar të merreni pikërisht me letërsi? Pse bash poezia?
A. Kosta: Përshëndetje Jonna. Para së gjithash dëshiroj t’ju falenderoj dhe t’ju shpreh mirënjohjen time për ftesën e kësaj interviste me ju. Karriera ime në letërsi ka filluar rreth viteve 2003 por poezinë time të parë dedikuar nënës sime e shkrova në moshën 6 – vjeçare. Më pas vijuan poezi të tjera për atdheun, dëborën, natyrën, etjer… Fillova të krijoj tregime e më pas novela dhe në vitin 2003 botova novelën “Më fal” ndërsa në vitin 2004 botova romanin tim të parë: “Shpirt i Burgosur” (i cili u ripublikua në janar të këtij viti) ku mora shkas nga tragjedia e 108 shqiptarëve të përmbytur në Kanalin e Otrantos më 28 mars të vitit 1997. Në maj të vitit 2007 vijoi botimi i romanit tjetër në Itali “La Collana Magica – Varësja Magjike”, në të cilën dëshirova t’i “jap” kriter dhe potencial pikërisht forcës madhështore të gruas. Vite më pas, po në Itali, botova edhe disa libra të tjerë në zhanre të ndryshme, si: romane, poezi, fabula, përrallë, ese, etjer…. E megjithatë, poezia është dhe do të mbetet zhanri im i preferuar, pasi nëpërmjet vargjeve arrij të shpreh ndjenjat e mia të thella, meditimet e gjithçka që reflekton në shpirtin tim.
F.Bajraj: A mendoni që e keni arritur kulmin e karrierës suaj?
A. Kosta: Pyetje e bukur po aq sa dhe interesante… kurrë nuk e kam menduar kufirin apo pikën kulminante të karrierës sime. Unë shkruaja dhe vazhdoj të shkruaj thjesht disi për vete, pa vënë në balancim idenë se një ditë do ta arrij pikën e këtij kulmi. Pikësynimi im nuk është të bëhem “dikush” i vetvetes, por “dikush” i të gjithëve në letërsi dhe pikërisht kjo më shtyu të krijoj hallka dhe ura kulturore në të gjithë botën, duke e rrotulluar boshtin e globit letrar, në mënyrë që Kosova dhe Shqipëria, pse jo edhe autorët e rinj, gjuha jonë e bukur shqipe dhe flamuri ynë të njihen ndërkombëtarisht. Shpresoj që me këtë, t’ia kem arritur këtij qëllimi të rëndësishëm, pra kësaj pike kulminante të karrierës sime.
F.Bajraj: A kujtoni ndonjë kohë kur mendoni se keni dështuar në këtë fushë?
A. Kosta: Sigurisht… kjo ka ndodhur në fillim të krijimeve dhe tentativave të mia për t’u botuar në ndonjë revistë italiane apo diku tjetër. Por ndonjëherë ndodh që dritaret e mbyllura, hapin dyer të mëdha, sepse sa më shumë “dështoja”, aq më shumë studioja, lexoja dhe krijoja. Pra “dështimi fillestar” më shërbeu si nxitje drejt rrugëtimit letrar, i vështirë por edhe i mrekullueshëm.
F.Bajraj: Sa e keni pas të vështirë dhe sfiduese të jeni këtu ku jeni sot?
A. Kosta: Vështirësitë nuk kanë munguar kurrë sepse siç dihet përveç letërsisë kam pasur edhe angazhimet familjare dhe ato sociale, por sfida më e madhe në jetën time ishte sëmundja ime e rëndë për katër vite rresht. Në atë periudhë, nuk isha në gjendje të lexoja apo të shkruaja qoftë edhe një rresht. Isha aq aktive kur isha mirë; unë nuk ecja por fluturoja sepse këmbët e mia nuk preknin në tokë por hidhnin hapat pa u ndalur. Kurse gjatë atyre dyzet muajve gjithçka ndryshoi, ashtu sikurse unë sot. Por Zoti është i madh… Duhet ta sfidoja edhe atë provë dhe tani, ende sot mundohem ta sfidoj, duke krijuar, përkthyer dhe promovuar.
F.Bajraj: Me çka merreni jashtë kësaj, keni ndonjë profesion tjetër?
A. Kosta: Jam letrare dhe përkthyese në karrierë e sipër, dhe i përkushtohem familjes sime…
F.Bajraj: A do të ju shohim mbase në një të ardhme të afërt në ndonjë fushë krejtësisht tjetër?
A. Kosta: Kjo pyetje më stimulon me të vërtetë… Tani për tani nuk e besoj të pasqyrohem në ndonjë fushë tjetër sepse letërsia ka qenë ëndrra ime e vetme dhe e vyer. Por në jetë asnjëherë nuk i dihet… Vetë fakti që sot gjendem këtu, pas gjithë asaj që më ndodhi e demonstron më së miri këtë… Jeta na rezervon shumë të papritura…
F.Bajraj: Çfarë komenti keni lidhur me gjendjen e letërsisë në përgjithësi në Kosovë?
A. Kosta: Përsa i përket letërsisë së Kosovës kam përkthyer shumë autor kosovar, madje edhe poezi të autorëve të rinj, sepse unë u jap mundësi edhe atyre që i gjejnë dyert e mbyllura për të mos ua ndërprerë rrugën, (pasi e di ç’do të thotë nga përvoja ime personale ky demoralizim), dhe me bindje ju them se kam ndeshur në vargje mjaft të thella, tek të cilat spikat forca dhe përvuajtjet e një populli i cili edhe pse ka përballuar shumë luftëra, nuk e ka ulur kurrë kokën, por ballëlart dhe krenar pa e mohuar kurrë gjuhën mëmë, i ka larë shkronjat me vetë gjakun e tij.
F.Bajraj: Planet e juaja që do t’i realizoni së shpejti?
A. Kosta: Jam anëtare e disa Shoqatave të regjistruara në OKB dhe në Senatin e Republikës Italiane ku më 06 mars të këtij viti isha e ftuar në eventin e jashtëzakonshëm kulturor “Ekselenca Femërore” si dhe anëtare e këtij konkursi. Shpresoj që një ditë të organizoj një event të tillë edhe në Shqipëri e pse jo edhe në Kosovë.
Gjithashtu jam editore e tre revistave për letërsinë, artin dhe kulturën: MIRIADE, NUANCES ON THE PANORAMIC CANVAS – NUANCAT NË PANORAMËN E KANAVACËS, BRIDGES OF LITERATURE – URAT E KULTURËS dhe shpresoj që një ditë, të kem Shtëpinë time Botuese në Shqipëri ose Itali. Por besoj se ky projekt mendoj që do të mbetet disi i largët për t’u realizuar…
F.Bajraj: Si e shihni Kosovën pas 10 vitesh në fushën e letërsisë?
A. Kosta: Letërsinë pas 10 vitesh në Kosovë e shoh shumë të avancuar, sepse vetë fakti që organizohen shumë evente dhe manifestime letrare – kulturore, na e paraqet këtë synim. Unë jam redaktore në revistën ORFEU dhe Orfeu. al e drejtuar nga Dibran Fylli, e cila tashmë njihet botërisht, pasi botohen autorë jo vetëm nga të gjitha trevat shqiptare por edhe shumë poet e shkrimtar, figura të shquara ndërkombëtarisht. Kam përkthyer disa libra nga autor të ndryshëm kosovar dhe kam mbetur shumë e kënaqur nga niveli i lartë i këtyre autorëve, të cilët pas dhjetë vitesh me siguri do të arrijnë majat e suksesit, e këtë ia uroj çdokujt që angazhohet në krijimtari.
E dashur Jonna! Ju falenderoj sërish përzemërsisht për mundësinë e kësaj interviste. Me respekt Angela Kosta.
(Mars 2025)
