Intervistë me autorin e njohur turk: Nurullah Genç
Intervistoi: Fatijona Bajraj
Ai lindi më 09.09.1960 në rrethin Horasan të Erzurumit. Shkollën fillore e përfundoi në dy fshatra të ndryshëm për dy vite e tre muaj, pasi në fshatin e tij nuk kishte shkollë dhe u detyrua të qëndronte te të afërmit. Për klasën e parë të shkollës së mesme shkoi në Kars ku ndoqi shkollën e mesme Merkez pranë tezes së tij. Kur xhaxhai u shpërngul nga fshati në Horasan ai vazhdoi klasat e dytë dhe të tretë të shkollës së mesme atje dhe mori diplomën nga Shkolla e Mesme Horasan.
Që nga klasa e dytë filloi të punonte. Punoi si lustrues këpucësh, kamarier dhe pastrues enësh. Duke ulur çmimin e lustërimit nga 50 në 25 kurus dhe duke ruajtur një cilësi të lartë, u bë lustruesi më i kërkuar në kafenetë e Horasanit. Krijoi një arkiv për klientët e tij në bazë të ngjyrës së këpucëve, orarit të ardhjes në kafene dhe shpeshtësisë së shërbimit. Kjo gjë shqetësoi lustruesit e tjerë të cilët më në fund e sulmuan dhe e rrahën. Ata ia shkatërruan kutinë e lustrimit dhe ai u detyrua të hiqte dorë nga ky zanat. Në klasën e tretë punoi natën në furrë dhe ditën shkoi në shkollë. Ndonëse të afërmit mendonin se do të përsëriste vitin ai u bë i pari i klasës, mësoi zanatin e bukëpjekësit dhe punoi çdo verë në furrë deri sa mbaroi universitetin.
Ai mori pjesë në provimet për konviktin shtetëror pa pagesë, por nuk mori përgjigje. Babai i tij shiti tetë nga dhjetë delet që kishte në stallë për ta regjistruar në konviktin me pagesë, duke i mundësuar kështu fillimin e shkollës në gjimnazin Imam-Hatip të Erzurumit. Pas dy muajsh në konviktin me pagesë mësoi se kishte fituar konviktin pa pagesë dhe u transferua në godinën e konviktit pranë shkollës. Babai i tij nuk kërkoi kthimin e pagesës së dhënë më parë dhe kërkoi që ajo të përdorej për fëmijët në nevojë. I prekur thellë nga ky gjest ai bëri një kuti të re për lustër dhe filloi të punonte në kantinën e konviktit pas mësimit. Bënte detyra me pagesë për nxënësit që nuk kishin kohë t’i bënin vetë. Kështu vazhdoi për katër vite.
Gjatë gjimnazit përveç mësimeve lexoi shumë libra. Filloi të mbante syze. Punoi me poezi dhe mori çmime. U rendit i dyti në konkursin e poezisë të organizuar nga Ministria e Bujqësisë dhe Pyjeve. U rendit i pari në një konkurs kombëtar të organizuar nga Bashkimi Kombëtar i Studentëve Turk me poezinë “Hixhreti”, e cila u botua në revistën Nesil. Interesohej për teatër. Merrte çdo vit fletë lavdërimi dhe përfundoi gjimnazin Imam Hatip të Erzurumit si nxënësi më i mirë për vitin shkollor 1978–1979. Me paratë që kishte fituar nga lustrimi bleu 10 dele dhe ia çoi babait në fshat duke mbyllur kështu periudhën e gjimnazit.
Në provimet e pranimit në universitet fitoi në Fakultetin e Shkencave Ekonomike dhe Administrative në Universitetin Atatürk dhe vazhdoi jetën e tij shkollore atje. Fillimisht qëndroi në konviktin e universitetit dhe vazhdoi të punonte si lustrues në kantinën e konviktit. Por, pas një përplasjeje politike ku iu shkatërrua kutia e lustrit, u detyrua të heqë dorë. Punoi në ndërtim dhe furra. Kur vonohej nga puna dhe nuk arrinte të hynte në konvikt, flinte në stacionin hekurudhor të Erzurumit ku më vonë do të shkruante poezinë “Merrmë edhe mua në sytë e tu të zinj”.
Gjatë universitetit poezitë e tij filluan të botoheshin në revista letrare. U bë pjesë e përhershme e revistës Aylık. Me disa miq nxorën revistën Genç Kuşak dhe botuan poezitë atje. Në konkursin e eseve të gazetës Yeni Devir u rendit i dyti me pseudonimin Yaşar Garip Koyuncu.
Strategjinë e parë afatgjatë e bëri në vitin e parë të universitetit: shkroi në derën e dollapit të tij “Pas 20 vitesh do të jem profesor i menaxhimit dhe organizimit dhe një poet i njohur në Turqi.” Edhe pse kjo u duk e çuditshme për miqtë, ai nuk hoqi dorë.
Përveç letërsisë u mor edhe me teatër dhe shah. Luajti rolin e Harpagonit në dramën Kopraci të Molière-it me trupën e teatrit rajonal Yurt-Kur, dhe pati sukses të madh. Një regjisor nga Teatri Shtetëror i ofroi të bëhej aktor profesionist, por nuk e pranoi për shkak të rrethanave. Po ashtu, filloi të luante shah dhe u bë kampion i Erzurumit duke përfaqësuar qytetin në ligën kombëtare.
Në vitin 1983 përfundoi fakultetin. Në vitin 1984 u bë asistent kërkimor në të njëjtin fakultet. Kreu master në fushën e Menaxhimit dhe Organizimit. Priti dy vjet për hapjen e programit të doktoratës. Në vitin 1990 u bë doktor, në 1995 docent dhe në vitin 2001 profesor. Në vitin 2003 kaloi në Universitetin e Kocaelit dhe punoi atje shtatë vjet.
Ndërmjet viteve 1994–2013 ofroi konsulencë për institucione publike dhe private. Bëri reorganizimin dhe planifikimin strategjik të shumë bizneseve. Ndihmoi bizneset familjare për krijimin e strukturave të përbashkëta dhe përgatiti kushtetutat familjare. Punoi në planifikimin strategjik të Universitetit të Kocaelit dhe ishte anëtar i Komisionit të Koordinimit të Bolognës. U pensionua në vitin 2010 dhe filloi punë në Universitetin e Tregtisë në Stamboll. Shërbeu si shef departamenti dhe dekan. Kryesoi komisionin për përgatitjen e Planit Strategjik të Universitetit të Tregtisë për periudhën 2012–2017.
Më 31 dhjetor 2012 u emërua anëtar i Bordit të Tregut të Letrave me Vlerë (SPK). Deri më 10 shkurt 2015 shërbeu si anëtar dhe zëvendëskryetar i bordit. Më 1 maj 2015 filloi detyrën si anëtar i Këshillit të Bankës Qendrore. Vazhdon të ushtrojë këtë detyrë.
F.Bajraj: Kariyerinize nasıl başladınız, özellikle edebiyatla ne zaman ilgilenmeye başladınız?
(Na flisni pak për fillet e karrierës suaj, kur keni filluar të merreni pikërisht me letërsi?)
N.Genç: Benim karierim ilk okulu olmayan bir köyde başladı. Hangi karierim, edebi karierim. Çünkü şiirin, sanatın, edebiyatın çokça konuşulduğu, ezberlendiği, musikinin olduğu bir köy adasında büyüdüm. Orada akşam namazı ile yatsı namazı arasında tarih okunurdu, islam tarihi, dünya tarihi, destanlar, hikayeler. Yatsı namazından sonra şiir başlardı, musiki başlardı, türküler söylenirdi, gazeler okunurdu. Orada başladım, dokuzuncu yaşımda yani 1969da ilk okula başladığımda zaten okumayı, yazmayı, matematiği temel prensiplerini öğremmiştim. Bize hem yeni yazıyla hem eski yazıyla okumayı, yazmayı öğreten büyüklerimiz o köy adasında kariyerimizi de başlattılar. Ama daha sonra Üniversite sınavlarında İhtisata yöneldim, İşletmeye yöneldim. Bir tarafta İşletme okurken, bir tarafta sanat edebiyat daha sonra ki yıllarda fotoğraf sanatı, spor, bilardo, satranç, bunlar girdi hayatımıza ve şu anda da devam ediyoruz.
(Karriera ime filloi në një fshat që nuk kishte shkollë fillore. Cila karrierë? Karriera letrare. Sepse u rrita në një fshat-ishull ku flitej shumë për poezinë, artin, letërsinë, ku recitoheshin poezi dhe kishte muzikë. Aty ndërmjet namazit të akshamit dhe të jacisë lexohej histori – histori islame, histori botërore, legjenda, tregime. Pas namazit të jacisë fillonte poezia, fillonte muzika, këndoheshin këngë popullore, recitoheshin gazele. Aty fillova dhe në moshën nëntëvjeçare në vitin 1969, fillova shkollën fillore dhe unë tashmë e kisha mësuar leximin, shkrimin dhe parimet bazë të matematikës. Të mëdhenjtë tanë në atë fshat-ishull na mësuan të lexojmë e të shkruajmë si me alfabetin e ri, ashtu edhe me atë të vjetrin dhe na hapën rrugën për karrierën tonë. Por, më vonë për universitet u drejtova nga ekonomia, nga menaxhmenti. Ndërsa njëra anë e jetës time ishte e lidhur me studimet në menaxhim, tjetra vazhdonte me artin dhe letërsinë. Në vitet e mëvonshme në jetën time hynë edhe arti i fotografisë, sporti, bilardoja, shah – dhe tani, gjithçka vazhdon ende.)
F.Bajraj: Neden tam olarak şiir? (Pse bash poezia?)
N.Genç: Çünkü 9-10 yaşımda yirminin üstünde şiir ezberlemiş birisiydim ben. Çucuktum ve şiir ezberlemiştim. Her gün şiir okunurdu odada, her gün divan edebiyatından, yeni türk edebiyatından, cumhuriyet dönemi edebiyattan şiirler okunurdu, naatlar ezberlenirdi. Zaten okunan diğer kitaplar da tarih kitapları filan hep manzume eserlerdi, yani kafiyeli eserlerdi. Dolaysıyla ben zaten şiir gibi metinlerin, ve şiirin içeresinde doğumuştum. İlk okulda, orta okulda, özelikle lise de edebiyat derslerinde şiir üzerine değerlendirmeler yapınca, edebiyat dergilerinden haberdar olunca, şiir yazabileceğime de hissedince ve anlayınc çünkü okul yıllarında girdiğim bazı yarışmalarda dereceler almıştım ona ds inanınca şiire devam ettim hiç bırakmadım ve bugüne kadar devam etti.
(Sepse unë në moshën 9-10 vjeçare kisha mësuar përmendësh më shumë se njëzet poezi. Isha fëmijë dhe kisha mësuar poezi përmendësh. Çdo ditë lexohej poezi në dhomë, çdo ditë recitoheshin poezi nga letërsia divane, nga letërsia e re turke, nga letërsia e periudhës së Republikës; mësoheshin përmendësh edhe naat-et. Edhe librat e tjerë që lexoheshin si ato të historisë, ishin kryesisht vepra në formë vargjesh, pra me rimë. Prandaj unë në fakt isha lindur brenda teksteve që ngjanin me poezi, brenda vetë poezisë. Në shkollë fillore, në shkollë të mesme, veçanërisht në gjimnaz kur filluam të bëjmë vlerësime mbi poezinë në orët e letërsisë, kur u njoha me revistat letrare, kur e ndjeva dhe e kuptova se mund të shkruaja poezi sepse në disa gara ku mora pjesë gjatë viteve të shkollës fitova edhe çmime atëherë besova në këtë gjë dhe nuk e lashë kurrë poezinë, vazhdova dhe vazhdoj ende sot.)
F.Bajraj: Kariyerinizin zirvesine ulaştığınızı düşünüyor musunuz?
(A mendoni se keni arritur kulmin e karrierës suaj?)
N.Genç: Kariyerimin zirvesine ulaştığımı düşünmüyorum çünkü bunu düşündüğüm zaman zaten herşey kalır hiç bir şey yapmam, yani daha yapabileceğim işler var şiirde, edeiyatta, şiit türünde, roman türünde yazmaya hedeflediğim eserler var. Mesleki olarak da yine daha fazla emek veren kurumlarımıza, devletimize, miletimize yön veren stratejik yönetim açısından, liderlik açısından, bir takım fikirler ortaya koyan ve bunlarla faydalı olan bir kariyer noktası hayal etmiştim ki ona doğru yürümeye çalışıyorum. Dolaysıyla benim kariyerimin zirvesine çıktım gibi bir düşüncem muhtemelen ölümüme kadar olmayacak.
(Nuk mendoj se kam arritur kulmin e karrierës sime, sepse në momentin që do ta mendoja një gjë të tillë gjithçka do të ndalonte, nuk do të bëja më asgjë. Pra, ende kam punë për të bërë në poezi, në letërsi, në zhanrin e poezisë, në zhanrin e romanit kam vepra që synoj t’i shkruaj. Edhe profesionalisht kam ëndërruar një pikë karriere ku përmes ideve që paraqes në drejtim të menaxhimit strategjik dhe lidershipit, të jem i dobishëm për institucionet tona, për shtetin tonë, për kombin tonë dhe jam duke u përpjekur të eci drejt asaj pike. Prandaj, mendimi se “kam arritur kulmin e karrierës sime” ndoshta nuk do të më vijë kurrë, ndoshta deri në vdekjen time.)
F.Bajraj: Bu alanda başarısız olduğunuz bir zamanı hatırlıyor musunuz?
(A kujtoni ndonjë moment kur keni dështuar në këtë fushë?)
N.Genç: Bu alanda yani iktisadi alanda, işletme ile ilgili yada sanat edebiyatla ilgili başarısız olduğumu hiç düşünmedim, böyle bir ihtimalde de kendimi sarsmadım, üzülmedim. Ama zaman zaman çalışmalar yapamadığımı fark ettim, zaman zaman duraklama dönemlerim oldu, uzunca zaman yazmadığım oldu bunlar da zaten işin tabiyatında var çünkü sürekli kalemi elinize alıp yazamazsınız. Kariyerinizle alakalı sürekli birşeyler üretemezsiniz, ve insan önce biriktirmek zorunda, önce okumak zorunda, öğrenmek zorunda ancak sonra kendisi üretebilir. Yani önce düşünecek ve sonra yapan olacak ki meseleyi tamamlayabilsin. Benim düşündüğüm ama yapamadığım zamanlar olmuştur bunlarda da kendimi başarısız saymıyorum, duraklama dönemler herzaman olabilir.
(Në këtë fushë, pra në fushën e ekonomisë, të menaxhmentit apo në atë të artit dhe letërsisë nuk kam menduar asnjëherë se kam dështuar, dhe as nuk jam tronditur apo mërzitur nga ndonjë mundësi e tillë. Por, herë pas here kam vërejtur se nuk kam mundur të punoj, kam pasur periudha ngecjeje, ka pasur kohëra kur nuk kam shkruar për një kohë të gjatë dhe këto janë pjesë e natyrshme e kësaj pune, sepse nuk mund të rrish gjithmonë me stilolaps në dorë duke shkruar. Nuk mund të prodhosh vazhdimisht diçka në lidhje me karrierën tënde. Njeriu duhet më parë të grumbullojë, të lexojë, të mësojë dhe vetëm atëherë mund të krijojë vetë. Pra, së pari duhet të mendoj dhe pastaj të veproj, në mënyrë që ta çojë çështjen deri në fund. Ka pasur periudha kur kam menduar por nuk kam mundur të veproj por, edhe në këto raste nuk e kam konsideruar veten të pasuksesshëm. Periudhat e të ndalurit mund të ndodhin gjithmonë.)
F.Bajraj: Bugün olduğunuz noktaya gelmenin ne kadar zor ve zorlu olduğunu düşündünüz?
(A keni menduar ndonjëherë sa e vështirë dhe sfiduese ka qenë të arrini në pikën ku jeni sot?)
N.Genç: Bügün geldiğim noktaya ulaşmanın ne kadar zor olduğunu düşünmedim, ben zaten zorlukların içeresinde büyüye büyüye geldim. Ha okulu olmayan bir köy’de doğdum, anlatığım şekilde pek çok şey öğrendim 9-10 yaşlarıma kadar şiirler ezberledim, okumayı, yazmayı, coğrafyayı, matematiği öğretmişti büyüklerimiz. Özelikle babam iki divanı ezberden okurdu ve dolaysıyla ben zaten zorluklarla beraber ilk okulu bitirdim, orta okulu bitirdim, liseyi bitirdim. Yani bir öğretmenimizin yanında, hallamın yanında, teyzemin yanında, amcamın yanında okudum, parasız yatıldı okudum lisede, Üniversitede yurtlarda kaldım, üniversite yurtlarında ama her defasında çalıştım. Boyacılık yaptım, bulaşıkçılık yaptım, garsonluk yaptım, fırıncılık yaptım, inşaatlarda çalıştım dolaysıyla sürekli çalışarak okudum zaten zorluklarla mücadele ede ede onları yene yene bu noktaya geldiğim için de şunu düşünmedim a ben ne kadar zorluklarla yapıyorum bu işi. Ben zaten zorluklar içinde idim.
(Asnjëherë nuk kam menduar sa e vështirë ka qenë të arrij në pikën ku jam sot, sepse unë që nga fillimi kam ardhur duke u rritur mes vështirësive. Po, kam lindur në një fshat pa shkollë, por ashtu siç e përshkrova më lart deri në moshën 9-10 vjeçare kisha mësuar shumë gjëra, kisha mësuar përmendësh poezi, kisha mësuar të lexoj, të shkruaj, gjeografi, matematikë etj. falë të mëdhenjve tanë. Sidomos babai im recitonte përmendësh dy divane dhe kështu unë e përfundova shkollën fillore, të mesmen dhe gjimnazin bashkë me vështirësitë. Kam mësuar te një mësues, te halla ime, te tezja ime, te xhaxhai im, në gjimnaz kam ndjekur mësimet si nxënës në konviktit pa pagesë. Në universitet kam qëndruar në konvikte studentore, por gjithmonë kam punuar. Kam lyer mure, kam larë enë, kam punuar kamarier, furrtar, kam punuar në ndërtim. Pra, kam mësuar gjithnjë duke punuar, duke u përballur me vështirësitë dhe duke i mposhtur ato. Prandaj asnjëherë nuk kam menduar: “Ah, sa e vështirë është kjo që po bëj!” Sepse unë tashmë isha brenda vetë vështirësisë.)
F.Bajraj: Bu dışında başka bir işle de ilgileniyor musunuz, başka bir mesleğiniz var mı?
(A merresh me ndonjë punë tjetër përveç kësaj, a ke ndonjë profesion tjetër?)
N.Genç: Elbette tek meslekle kalmadim, işletmeciliğin yanında, sanat ile edebiyatla ilgilemdim. Fotoğraf ile ilgilendim, sporla, bilardoyla, satrançla ilgilendim, masa tenisiyle ilgilemdim. Bilardoda üç yıl federasyonda görev yaptım. Satrançta Erzurum şampionu olup Türkiye liginde satranç oynadım. İşletmecilikle ilgili çokça çalışma yaptım, firmalara danışmaklık, ailelere koçluk çalışmalarında bulundum. Sanat edebiyatta zaten iç içeyim, hayatımın tam merkezinde yer alıyor. Dolaysıyla birden fazla alanda ilgilendim. İşte edebiyat dışında, işletme dışında çalışmalarım da oldu. Uluslar arası fotoğraf alanında ödüle sahibim. Fotoğraf çekiyorum hala işte sergilere katılmayı çalışyorum. Bütün bunlar aslında hezarfen olma arzusunun bir devamıdır. Yani eskiler hezarfenlik derlerdi. Bir den fazla alanda çalışma yapmak bendr bunu yapmaya çalışıyorum ve tavsiye ederim insanlar tek alana sıkışıp kalmamalı. Buna batılılar meslek hatası derler, tek bir mesleğe sıkışıp kalanın diğer alanları ve dünyayı doğru okuması mümkün değildir. Dolaysıyla birden fazla alanda bilgi sahibi olmak gerekir.
(Sigurisht që nuk u mjaftova vetëm me një profesion. Përveç menaxhimit jam marrë edhe me art dhe letërsi. Jam marrë me fotografi, me sport, me bilardo, me shah, me pingpong. Kam punuar për tre vjet në federatën e bilardos. Në shah kam qenë kampion i Erzurumit dhe kam luajtur në ligën kombëtare të Turqisë. Kam bërë shumë punë lidhur me menaxhimin, kam ofruar konsulenca për kompani, kam zhvilluar programe mentorimi për familje.
Arti dhe letërsia janë tashmë të pandashme nga jeta ime, ato qëndrojnë në qendër të saj. Pra, jam marrë me më shumë se një fushë. Përveç letërsisë dhe menaxhimit kam pasur edhe angazhime të tjera. Në fushën e fotografisë ndërkombëtare kam fituar një çmim. Vazhdoj të merrem me fotografi dhe përpiqem të marr pjesë në ekspozita. Të gjitha këto në fakt janë një vazhdim i dëshirës për të qenë një “hezarfen”siç thoshin të vjetrit. Një person që merret me shumë fusha.
Unë përpiqem të bëj pikërisht këtë gjë dhe ua rekomandoj të gjithëve. Njerëzit nuk duhet të mbesin të ngujuar vetëm në një fushë. Perëndimorët këtë e quajnë “gabim profesional”, sepse kush mbetet i kufizuar në vetëm një profesion nuk mund ta kuptojë drejt as botën, as fushat e tjera. Prandaj është e domosdoshme të kemi njohuri në më shumë se një fushë.)
F.Bajraj: Belki yakın gelecekte tamamen farklı bir alanda sizi görebilecek miyiz?
(A do të mund t’ju shohim në një fushë krejtësisht të ndryshme në të ardhmen e afërt?)
N.Genç: Bunun için bir şey diyemem yarın ne olur bilmiyorum ama hayatıma iştr bilardo girerken de fotoğrag girerken de yeni bir alana gireyim diye bir düşüncelerim yoktu kaderi ilahi ile bazı yollar açıldı. Yarın başka birşey olur yine birşeylere ilgi duyar, farklı birşeylerle ilgilenirsem şaşırmam çünkü benim tabiyatımda bu var birşeyi yapacağıma inanırsam şartlarda mümkünse onumla ilgileniyorum, uğraşıyorum. Her an herşey olabilir. Bundan sonra birşey olmayabilirde bilmiyorum Allah bilir.
(Për këtë nuk mund të them asgjë nuk e di çfarë do të ndodhë nesër. Por, as kur në jetën time hynë bilardoja apo fotografia nuk kam pasur ndonjë qëllim të vetëdijshëm për të hyrë në një fushë të re. Disa rrugë u hapën me vullnetin e Zotit. Nëse nesër ndodh diçka tjetër dhe filloj të interesohem për ndonjë gjë të re, nuk do të çuditem sepse kjo është në natyrën time. Nëse besoj se mund ta bëj diçka dhe nëse kushtet janë të favorshme atëherë merrem me të, përkushtohem.
Çdo gjë mund të ndodhë në çdo moment. Mund të mos ndodhë më asgjë nuk e di. Vetëm Zoti e di.)
F.Bajraj: Türkiye’de edebiyatin durumu hakkında ne düşünüyorsunuz?
(Çfarë mendoni për gjendjen e letërsisë në Turqi?)
N.Genç: Türkiyede edebiyatın durumu iyidir gidikçe gelişiyor. Edebiyat dergileri yayınlanıyor, kıtap fuarları var çok sayıda kitaplar yayınlanıyor farklı farklı yurt dışından yazarlar geliyor bir edebiyat ortamı oluşuyor. Hemen hemen bir gün içeresinde pek çok fuara katılıyorum, insanlar kitap getiriyolar imzalatıyorlar, şiirlet okuyorlar, romanlar okuyorlar, edebiyatın durumu Türkiyede fena değil ama arzu ettiğimiz düzeydemi hayır, çünkü bilinçli okuma oranı düşük. Bilinçli okuma oranı yükseltmemiz lazım. Ne zaman ki her on kişiden iki tanesi, üç tanesi bilinçli okuma düzeyine ulaşır o zaman edebiyat çok daha hakettiği yere gelebilir. Şu anda bu noktada değil ama yine de olana şükürler olsun diyip yolumuza devam etmemiz lazım.
(Gjendja e letërsisë në Turqi është e mirë dhe po përparon gjithnjë e më shumë. Botohen revista letrare, organizohen panaire librash, botohen shumë libra dhe vijnë autorë të ndryshëm nga jashtë vendit, po krijohet një mjedis letrar. Pothuajse çdo ditë marr pjesë në disa panaire. Njerëzit sjellin libra për t’i firmosur, lexojnë poezi, lexojnë romane, gjendja e letërsisë në Turqi nuk është e keqe.
Por, a është në nivelin që dëshirojmë? Jo. Sepse niveli i leximit të vetëdijshëm është i ulët. Duhet ta rrisim nivelin e leximit të vetëdijshëm. Kur dy ose tre nga çdo dhjetë vetë arrijnë në një nivel të tillë leximi atëherë letërsia mund të zërë vendin që me të vërtetë e meriton.
Për momentin nuk jemi ende në atë pikë, por gjithsesi duhet të falënderojmë për atë që kemi dhe të vazhdojmë rrugën tonë.)
F.Bajraj: Kısa vadede gerçekleştirmeyi düşündüğünüz planlarınız neler?
(Cilat janë planet tuaja afatshkurtra që mendoni t’i realizoni?)
N.Genç: Kısa vadede henüz birşey düşünmüyorum çünkü mevcut halde yapmam gerekem şeyler var. Yeni kitaplar var, bir roman elimde bitirmeye çalışıyorum, “Siyah gözlerine benide götür” şiirinin romanı var, toplu şiirlerimi yeniden baskıya hazırlıyorum, bir seçme şiirleri yayınlanacak, bugüne kadar bilinen tanınan bütün şiirleri bir araya getiriyor yayın evi, onunla ilgileniyorum. Fotoğraf çalışmalarım var bir iki fotoğraf albümü çalışması var, birisi bitti işte birisi düşünülüyor, dolaysıyla şuanda ilgilendiğim hususlar bunlar gelecektede inşallah bu ilgi alanımız devam edecek.
(Në afat të shkurtër ende nuk po mendoj për diçka të re, sepse aktualisht kam gjëra që duhet t’i përfundoj. Kam libra të rinj në proces, po përpiqem të përfundoj një roman që kam në dorë romani i poezisë “Merrmë edhe mua me sytë e tu të zinj”. Gjithashtu, po përgatis për ribotim përmbledhjen e plotë të poezive të mia, dhe do të botohet edhe një përzgjedhje të poezive shtëpia botuese po i mbledh të gjitha poezitë e mia të njohura deri më sot. Po merrem me këtë punë.
Kam edhe projekte fotografike, dy albume fotografike janë në proces, njëri është përfunduar, tjetri është në fazën e mendimit. Pra, aktualisht këto janë gjërat me të cilat jam i angazhuar. Shpresoj që edhe në të ardhmen të vazhdojë kjo lidhje ime me këto fusha.)
F.Bajraj: On yıl sonra Türkiye’yi edebiyat alanlarında nasıl görüyorsunuz?
(Si e shihni Turqinë në fushën e letërsisë pas dhjetë vitesh?)
N.Genç: 10 yıl sonrası için vereceğim cevap şu; yapay zeka, dijital dünya, bilgisayar, eldeki telefonlar insanları edebiyattan sürekli uzaklaştırıyor aslında. Küçücük videolarla yetinen kısa kısa metinler okuyan insanların sağlam bilgiye ulaşmaları mümkün değil, bu nedenle 10 yıl sonra meydana gelebilecek dijital değişimler, iletişimde meydana gelecek farklı aşmalar, yapay zeka çalışmaları ne düzeyde olur bilmiyorum ama bunların edebiyatı ve bizleri olumsuz etkileyiceği kanatindeyim.
Reportaj için teşekkür ediyorum. Hoşçakalın.
(Për përgjigjen për 10 vitet të ardhshme do të them këtë: inteligjenca artificiale, bota digjitale, kompjuterët, telefonat që kemi në dorë po i largojnë njerëzit gjithnjë e më shumë nga letërsia. Njerëzit që kënaqen me video të shkurtra dhe lexojnë tekste shumë të shkurtra nuk kanë mundësi të arrijnë në njohuri të thella dhe të qëndrueshme. Prandaj, nuk e di se në çfarë niveli do të jenë ndryshimet digjitale që mund të ndodhin në 10 vitet e ardhshme, ndryshimet në komunikim apo punimet me inteligjencën artificiale, por jam i mendimit se ato do të ndikojnë negativisht në letërsi dhe në ne.
Faleminderit për intervistën. Mirëmbetshi.)
