Intervistë me poeten: Blerinë Tërbunja
Intervistoi: Fatijona Bajraj
F.Bajraj: Na flisni pak për fillet e karrierës suaj, kur keni filluar të merreni pikërisht me letërsi? Pse bash poezia?
B.Tërbunja: Filli jem s’ka pas trokitje të mëdha, veç një zë të brendshëm që u dridh si era ndër gjethe, tuj kërkue me u ba kangë.
F.Bajraj: E pse poezia?
B.Tërbunja: Sepse është si ujë që gjenë gjithmonë rrugën e vet, edhe ndër gurë të rand. Ajo është pshtjellim shpirti, fjalë që s’mujnë me u thanë ndryshe veç me ritmin e zemrës.
E kam ndje se veç n’poezi mundem me u shkri si dylli në flakë, me u ba erë, me u ba dritë, me u ba dhimbje e andërr n’t’njëjtën kohë. Poezia më zgjodhi mua para se me e zgjedh un’ atë. Ajo më bani hije e më bani dritë, më struku nën gjuhën e saj e më bani me besu se fjalët mundin edhe heshtjen.
F.Bajraj: A mendoni që e keni arritur kulmin e karrierës suaj?
B.Tërbunja: Jo, ende jam tuj ecë mbi një kodër që nuk e shoh majën. Poezia është si një lumë, sa herë mendon se ke mbërritë te brigjet e saj, ajo hapet në horizonte të reja. Jam si një udhëtare që ecë nëpër mjegull – herë më duket se jam afër diçkaje t’madhe, e herë e shoh veten tuj nisë prej fillimit. Fjalët janë rruga ime, e unë veç i ndjek, pa e dijtë nëse rruga m’çon në kulm, apo thjesht në një tjetër fillim. Ndoshta kulmi s’është me mbërritë, por me vazhdu me u ngjitë.
F.Bajraj: A kujtoni ndonjë kohë kur mendoni se keni dështuar në këtë fushë?
B.Tërbunja: Po, ka pas një kohë kur ndërtova kështjella mbi rërë, tuj mendu se ishin kala guri. Eh! Kur fjala jeme u mbështet mbi një hije, e jo mbi dritë. Isha si një lundërtare që ndoqi një yll të rremë, e veç kur deti u tërbua, e kuptova se ai yll s’ishte kurrë në qiell, por veç një pasqyrim mbi ujë. Muza jem ishte një zog i pikturuem, e unë pritsha me fluturue me të! Por, edhe dështimi asht mësues i mirë—më mësoi me e ndërtu fjalën mbi të vërtetën, e jo mbi hijet e saj.
F.Bajraj: Sa e keni pas të vështirë dhe sfiduese të jeni këtu ku jeni sot?
B.Tërbunja: Aspak. Kam qenë veç një lum që rridhte kah deti, e çdo lot u bë fjalë, çdo dhimbje u kthye në stinë mbi letër. S’kam dashtë me e ngjitë malin, veç me ecë zbathun mbi fjalë. Me jetu! E kur zemra ka qa, vargu s’ka pasë nevojë për shtytje—ka rrjedhë vetë, si burimi që gjenë udhën e tij pa pyet për gurët.
F.Bajraj: Me çka merreni jashtë kësaj, keni ndonjë profesion tjetër?
B.Tërbunja: Unë jetoj mes dy botëve njëra është fjala, tjetra është drita.
Në njërën, vargjet enden si era ndër degë, në tjetrën, yjet më flasin me heshtjen e tyne të përjetshme. Fizika s’është thjesht shkencë për mua, është si zemra që rreh në ritmin e universit. Ajo më mëson se gjithçka është valë e dridhje, se drita e një ylli të largët mund të më mbërrijë veç kur ai vetë ka vdekë. Ashtu si kujtimet, si dashunitë që jetojnë përtej trupit! Ndërsa Astronomia është dritarja prej kah shoh infinitin. Ajo më tregon se sa e vogël është fjala jonë përballë amshimit, por edhe sa e fuqishme është kur arrin me përshkru diçka që syri s’mundet me pa!
F.Bajraj: A do të ju shohim mbase në një të ardhme të afërt në ndonjë fushë krejtësisht tjetër?
B.Tërbunja: Pse jo? Jeta është një galaktikë me yje të panumërt, e unë s’kam frikë me ndjekë një dritë të re. Mbase do të jem një udhëtare pa kufij, një nomade që e ndjek erën dhe shkel mbi rrugë të pashkeluna. Mbase një grue që mbjellë ide si fara në tokë të re, e sheh si rriten e lulëzojnë në formën e një ëndrre të prekshme. E mbi të gjitha, ndoshta do të jem një nënë një univers i vogël brenda një universi më të madh. Një dritë që lind dritë, një galaktikë që krijon yllin e vet!
F.Bajraj: Çfarë komenti keni lidhur me gjendjen e letërsisë në përgjithësi në Kosovë?
B.Tërbunja: Letërsia në Kosovë sot është si një kopsht ku disa lule lulëzojnë, por shumë janë thjesht dekor për tregun. Po shohim pemë të mbjella për të treguar frut, por shpesh ato janë vetëm fryte pa shije, që rriten shpejt për t’u shitur. Kjo letërsi ka humbur bukurinë e thellë të rrënjëve, duke u fokusuar vetëm tek degët që mund të shemben shpejt. Duket sikur ka kaluar në duar të tregtarëve që duan më shumë përfitim sesa të shpërndajnë dritë dhe ngjyrë të vërtetë. Por, ndoshta, si çdo kopsht, ka nevojë për ujë të pastër dhe kohë për t’u pastruar nga pluhuri i komercializmit.
F.Bajraj: Planet e juaja që do t’i realizoni së shpejti?
B.Tërbunja: Planet janë si mjegulla mbi mali sheh, por nuk mund t’i prekësh, dhe kur mundohesh t’i mbash, shpesh shpërbëhen në ajër! Unë mendoj për to si për yje që ndriçojnë në natën e heshtur, por nuk kam nevojë t’i numëroj çdo ditë. Ata do të arrijnë në momentin që koha të shpërthejë, si lulja që hapet kur dielli vendos të ngrihet.
Unë i them vetës, gjithmonë, se Zoti qesh kur njeriu mendon se ka kontroll mbi rrugën, por në fund, rruga është ajo që të gjen, jo ti atë! Mbase, do të ketë shkrimtarë që do të luftojnë me errësirën e konformizmit, duke krijuar rrethana të reja për të frymuar.
