Intervistë me autorin: Danel Cana
Intervistoi për Gazetën Frymëzimi: Fatijona Bajraj
Danel Cana lindur më 01/05/1956 në fshatin Vagalat të Tepelenës. Ka shkruar, poezi, prozë, tregime. Jeton në emigracion, i martuar, ka katër fëmijë të sjellshëm dhe edukuar me normat e drejta të shoqërisë dhe me dashurinë për atdheun. Pas vitit 1990 merret me gazetari, publicistikë, i apasionuar mbas letërsisë Ka botuar disa libra.
Botimet;
1 – Mos u hidh në greminë, (pjes I-rë roman që vazhdon)
2 – Zemër pa ngjyrë (publicistikë)
3 – Dashuri është fjalë e artë (poezi I-rë)
4 – Dashuri është fjalë e artë vëllimi II-të.
5 – Mos u hidh në Greminë. Vëllimin e II-të
6 – Bukuri…poezi
7 – Mos u hidh në greminë…Vëllimi i III-të.
8 – Aromë Shëndëllie…Poezi
9 – S’shitet bukuria….Poezi
10 – Aforizma fjalë të urta…
11 – Amani më thoni…Poezi
12 – Do t’i shtrydh vargjet e mija…Poezi
13 – Mos më duaj shumë…Poezi
14 – E arta pendë për atdhenë…Poezi
Gazetat ku shkruan;
-Tribuna shqipëtare e Athinës
– Tribuna shqipëtare e Kanadasë
– Vëzhguesi Selanik
– Emigranti Athinë
– Telegraf Tiranë
– Labëria e Tepelenës Tiranë
F.Bajraj: Na folni pak për fillet e karrierës suaj, kur keni filluar të merreni pikërisht me letërsi? Pse bash poezia?
D.Cana: Letërsia më ka pëlqyer që në bankat e shkollës. “Këndi i krijimeve letrare nga nxënësit e shkollës” do ishte përherë plot me shkrime dhe poezi.
Unë nuk shkruaj vetëm poezi! Shkruaj në disa gjini letrare, poezi, (për të rritur dhe për fëmijë) prozë, tregim dhe roman, humor, fabula, fjalë të urta, gjë-a-gjëza,…
F.Bajraj: A mendoni që e keni arritur kulmin e karrierës suaj?
D.Cana: Jo, shkrimtari dhe poeti rriten bashkë me karrierën e krijimtarisë letrare.
F.Bajraj: A kujtoni ndonjë kohë kur mendoni se keni dështuar në këtë fushë?
D.Cana: Jo. Dështim mund të quhet kur nuk ke frymëzim. Ky është mendimi im. Megjithëse dikush tjetër mund ta quaj dështim kur nuk boton apo kur nuk shitet botimi.
F.Bajraj: Sa e keni pas të vështirë dhe sfiduese të jeni këtu ku jeni sot?
D.Cana: Cilido shkrimtar, poet, dramaturg, kompozitor etj. Ka vëndin e vet. Arti nuk është fushë futbolli të kesh konkurencë të marrësh topin e të bësh gol.
Gjithkush pastaj vlerësohet nga lexuesi, kur je i bindur se i ke përcjellë vlera, do të vlerësohesh! Kjo nuk bëhet as me ndërhyrje e mik dhe as me para e korrupsion! E vërteta nuk fshihet për gjithmon, një ditë do dalë në shesh!
F.Bajraj: Me çka merreni jashtë kësaj, keni ndonjë profesion tjetër?
D.Cana: Edhe për këtë po të përgjigjem, nuk i shmangem dot realitetit dhe sinqeritetit.
Në kohën e sotme, nuk u jepet shumë rëndësi poetëve e shkrimtarëve, duke filluar që nga politika e deri tek lexuesit, të cilët po i largohen librit dhe bibliotekave. Unë jam prej 31 vitesh në emigracion, Greqi! Kam provuar çdo lloj pune për të mbijetuar dhe krijimtarinë letrare nuk e quaj punë, për të siguruar jetesën! Edhe librat e botuara gjithmon i kam falur! Është pasioni artistik i cili më nxit të shkruaj dhe ti dhuroj lexuesit krijime të një cilësie të mirë, në kuptimin e edukimit, mësimit dhe kënaqësisë shpirtërore.
F.Bajraj: A do të ju shohim mbase në një të ardhme të afërt në ndonjë fushë krejtësisht tjetër?
D.Cana: Jo. Kam vetëm një merak që dua ta plotësoj. Jam shumë mbrapa me krijimet për fëmijë. Shpresoj ti kushtoj më tepër vëmendje sepse janë pika ime e dobët që dua të rriten të pa lënduar nga kjo botë e egër dhe e pa mëshirë. Një proverb thotë “Fëmijët po do ti rritësh të lumtur, mbroj ata nga lufta dhe feja!”
F.Bajraj: Çfarë komenti keni lidhur me gjendjen e letërsisë në përgjithësi në Kosovë?
D.Cana: Nuk jam shumë i informuar, por nuk jam as jashtë “orbitës” së realitetit.
Mund të them se ka përpjekje shumë të mira, në rrugë të mbarë do thosha, por ka edhe të meta, si tek shkruesit, ashtu edhe tek krijimet e tyre. Duhet të rritet cilësia dhe të respektohet më tepër gjuha letrare shqipe.
F.Bajraj: Planet e juaja që do t’i realizoni së shpejti?
D.Cana: Kam gati një vëllim tjetër me poezi. Botimet e fundit i kam bërë aty në Prishtinë, tek shtëpia botuese “Lena Grafik”.
F.Bajraj: Si e shihni Kosovën pas 10 vitesh në fushën e letërsisë?
D.Cana: Unë do të bëj një korrigjim të vogël, Jo Kosovën, po Dardninë. Më pëlqen ky emër i stërlashtë heroik dhe fisnik dhe i takon ta rimbajë. Dardania si edhe Shqipëria, kanë rrugë të gjatë përpara, por duhet ca punë, në kuptimin e zgjedhjes së materialeve. Po ju them diçka. Truri i njeriut është si puna e stomakut! Jo të gjitha ushqimet janë të mira dhe të pranueshme për stomakun! Ashtu edhe truri, nuk i pranon të gjitha sa mund të gjej përpara, i do të jenë jo “acaruese” qetësuese dhe të ushqyshme. Të ushqyshme janë vetëm ato që i takojnë mirëqenies dhe zhvillimit të kombit dhe atdheut tonë të përbashkët.
